رنگ لاک و الکل: لاک از حشره ای به نام کوکوس لاکا به دست می آید. این حشره بعد از مکیدن شیره درختان محلی (انجیر) مایع قهوه ای رنگی از خود ترشح می کند. این مایع پس از تصفیه شدن در بازار به عنوان لاک به فروش می رسد. بهترین نوع لاک به رنگ زرد روشن تا زرد مایل به نارنجی است که در این صورت آن را شلاک می نامند. در عمل لاک و الکل کاری لاک را در الکل حل می کنندو هر چه درجه خلوص آن بالاتر باشد لاک بهتر در الکل حل خواهد شد.
رنگ لاک و الکل را در سه مرحله به کار می زنند:
1- رنگ دسته اول (بوم کردن) برای پر کردن خلل و فرج چوب
2- رنگ دسته دوم (پوشش) برای ایجاد کردن قشر رنگ روی سطح کار
3- رنگ دسته سوم (پرداخت) برای صاف کردن روی رنگ ایجاد شده برای زدن لاک و الکل بر روی چوب معمولاً از کهنه رنگ کاری استفاده می شود. کهنه رنگ کاری عبارت است از تکه پارچه ای که لای آن پنبه و یا پشم گذاشته باشند. لاک و الکل در مقابل اسید، رطوبت و حرارت مقاوم نیست؛ چنان چه آب بر روی آن ریخته شود لکه سفیدی بر روی آن باقی می ماند.
1- سیلر مایعی است کرم رنگ و شفاف و برای غیر قابل نفوذ کردن خلل و فرج چوب قبل از رنگ نهایی (کلیر) به کار می رود. پس از استعمال سیلر و خشک شدن آن قابلیت جذب رنگ کم می شود و باعث سختی رنگ نهایی می شود. سیلر را به وسیله تینر فوری رقیق نموده و به وسیله پستوله و قلمو بر روی چوب پاچیده می شود.
2- کلیر رنگی است شفاف که به عنوان رنگ نهایی، و همراه سیلر مورد مصرف قرار می گیرد حلال این رنگ تینر فوری است. کلیر با استفاده از پیستوله و قلمو بر روی سطح چوب پاچیده می شود. کلیر به دو صورت کلیر مات و کلیر براق وجود دارد.
3- رنگ های پلی استر رنگی شفاف و بی رنگ است. این رنگ در تینر های فوری بسیار قوی حل می شود. رنگ های پلی استر در مقابل رطوبت، حرارت، الکل ها، اسید ها، روغن و چربی، مرکب و جوهر تا حدودی مقاوم هستند. پلی استر خود به دو دسته نیم پلی استر و پلی استر تقسیم می شود. نیم پلی استر: جزو رنگ های نیمه هوا خشک هستند و از سه جزء ماده اصلی رنگ (رزین، روغن های کوتاه، اوره فرمالدئید)، حلال (اتیلن) و سخت کننده (پاراتولوئن) تشکیل یافته است. این رنگ ها پس از مصرف احتیاج به پولیش ندارند و به دو صورت مات و براق در بازار عرضه می شوند. پلی استر: این رنگ ها از یک جزء ماده اصلی رنگ و یک جزء هاردنر (سخت کننده) تشکیل شده اند و ماده رقیق کننده ای ندارد و به علت اینکه در اثر رقیق نشدن تبخیر نمی شوند؛ لذا ضخامت لاک به همان ضخامت اصلی روی کار باقی می ماند. این دسته از لاک ها فوق العاده شفاف هستند. در مورد چوب هایی که شیرابه دارند نمی توان پلی استر را به خوبی به کار برد؛ زیرا این چوب ها به سادگی خشک نمی شوند و به خوبی لاک را نمی پذیرند.
4- روغن جلا: رنگی است قهوه ای روشن مایل به قرمز که به عنوان رنگ نهایی مورد مصرف قرار می گیرد. این رنگ به تنهایی یا همراه با سیلر، کلیر یا لاک و الکل به عنوان براق کننده مورد استفاده قرار می گیرد. روغن جلا در مقابل آب و حرارت زیاد و رطوبت مقاوم نیست.
رنگ های غیر شفاف
عبارت است از مایع رنگینی که روی سطح چوب را می پوشاند که این مایع رنگین پس از خشک شدن به شکل یک قشر سخت و غیر شفاف روی چوب باقی می ماند و به کلی نقش چوب را می پوشاند و تشخیص چوب را غیر ممکن می کند. رنگ های غیر شفاف خود به دسته های زیر تقسیم می شوند:
رنگ روغنی: رنگ روغنی ترکیبی است از پودر رنگ، حلال، روغن جلا، اسکاتیف، مواد انعطاف دهنده و غیره است که به نوع پودر رنگ دارای رنگ های متفاوتی است.
رنگ روغنی به دو دسته مات و براق تقسیم می شود. برای زدن رنگ روغنی لازم است سطح چوب را به روغن الیف آغشته و سپس با بتونه روغنی پر نموده و آن را رنگ نمود. حلال این نوع از رنگ ها تینر روغنی می باشد. از این رنگ برای مصارفی که در معرض رطوبت قرار می گیرند مانند: در و پنجره های ساختمان، کابینت آشپزخانه و کلاً اشیای قابل شستشو استفاده می شود.
1- انامل نوعی جلای غیر شفاف است که بافت چوبی را مخفی می کند و در عوض رنگ مطلوبی به آن می دهد. انامل خیلی سخت و دارای قابلیت ارتجاعی خوبی می باشد. این جلا در مقابل تغییرات آب و هوایی مقاوم است. انامل را می توان به وسیله تینر رقیق کرد.
2- رنگ پلاستیک، ماده اصلی این رنگ ها مواد شیمیایی پلاستیکی است که در آب قابل حل است. این رنگ ها در مقابل رطوبت و حرارت دوام ندارند. از این رنگ ها روی سطوح گچی و سیمانی و.... استفاده می شود.
بتونه و انواع آن بتونه به موادی گفته می شود که برای پر کردن خلل و فرج ها، ترک خوردگی ها، زدگی ها، پوشاندن سر پیچ ها و میخ ها و به دست آوردن سطحی صاف و یکنواخت به کار می رود. به طور کلی در انتخاب بتونه باید موارد زیر رعایت شود:
1- محلی که قرار است با بتونه پر شود.
2- نوع چوبی که با بتونه پر شود.
3- نوع رنگی قرار است با بتونه پر شود.
4- نوع آستر همرنگی که قرار است تغییر رنگ در زمینه چوب به وجود آورد.
بتونه های مورد مصرف در صنایع چوب:
1- بتونه چوب
2- بتونه همرنگی بتونه چوب: این بتونه ماده ای ژله مانند و شفاف است که از ترکیب سلولز و مواد رقیق کننده به دست می آید. از این بتونه برای پر کردن زدگی های کوچک و خلل و فرج چوب هایی درشت بافت استفاده می شود. حلال آن تینر فوری و رقیق شده آن، می تواند کار سیلر را انجام دهد. شفافیت این بتونه باعث می شود که در زیر رنگ های شفاف تا عمق روزنه ها آشکار شود و زیبایی چوب را افزایش دهد. سطح مورد نظر را با تینر یا محلول رقیق شده نیتروسلولز می پوشانند. بعد از خشک شدن آن سطح بتونه شده باید سنباده زده شود تا فقط بتونه داخل روزن های چوب باقی بماند. بعد از پرداخت کار می توان سطح کار را آستری زد و یا رنگ کرد. بتونه همرنگی این بتونه از مخلوط گل های معدنی (رنگ های معدنی) آرد سریش یا سریشم و آب به دست می آید. از این بتونه برای پر کردن حفره ها و کنده کاری های چوب هایی که بر روی آن ها رنگ های شفاف و یا آستری هم رنگی می خورد و به منظور همرنگ کردن آن ها با قسمت های دیگر چوب استفاده می شود.
رنگینه های معدنی که در تهیه این بتونه به کار می رود:
_ گل مل: به رنگ سفید متمایل به زرد است و بیشترین سهم در تهیه بتونه را دارد.
_ گل اخرا: یا اکسید آهن که رنگ مایل به قهوه ای دارد.
_ گل امرا: به رنگ قهوه ای تیره است.
_ گل ماشی: به رنگ متمایل به نارنجی است.
_ لاجورد: به رنگ آبی تیره (لاجوردی) است.
_ گل زرد کرم: به رنگ زرد سیر است.
_ گل سینکا: که پودر خیلی نرم و به رنگ سفید است.
در تهیه بتونه های همرنگی از دوده نیز استفاده می شود. از دوده به عنوان رنگ سیاه استفاده می شود. بهترین نوع دوده بدون چربی است (دوده سوئدی). باید توجه داشت که در ساخت بتونه غلظت آن بسیار مهم است. هر چه رقت بتونه زیاد باشد، چسبندگی آن نیز بیشتر خواهد شد؛ ولی در عوض نشست آن بیشتر خواهد شد و بعد از پرداخت در محل بتونه شده گودی به وجود می آید. برای اینکه بتونه نشست بیشتری داشته باشد، می توان بتونه را در دو مرحله بر روی کار زد. ابتدا بتونه را رقیق کرده بر روی کار می زنیم و پس از خشک شدن و در مرحله بعد می توان از بتونه غلیظ استفاده کرد.
بتونه روغنی: این بتونه را می توان به دو صورت رنگی و سفید تهیه کرد که نوع سفید آن همان بتونه شیشه است که برای محکم کردن شیشه از آن استفاده می شود. بتونه های ذکر شده، کلیه بتونه های مورد مصرف در چوب نمی باشند بلکه بتونه هایی می باشند که بیشترین کاربرد را دارند.